Các nhãn hiệu nổi tiếng như Coca Cola, Toyota, Samsung,... đã quá quen thuộc với người tiêu dùng Việt Nam, giúp người tiêu dùng có thể nhận biết dễ dàng các hàng hóa, dịch vụ của hãng này với hãng khác. Vậy để tăng thêm phần thu hút và được nhiều người quan tâm, có thể lấy tên người nổi tiếng để đăng ký nhãn hiệu tại Việt Nam không?

1. Nhãn hiệu là gì? Điều kiện để được bảo hộ nhãn hiệu
Theo quy định tại Khoản 16 Điều 4 Luật Sở hữu trí tuệ 2005: Nhãn hiệu là dấu hiệu dùng để phân biệt hàng hoá, dịch vụ của các tổ chức, cá nhân khác nhau.

Có thể thấy, chức năng chính của nhãn hiệu là giúp người tiêu dùng phân biệt được hàng hóa, dịch vụ của tổ chức, cá nhân này với hàng hóa, dịch vụ của tổ chức, cá nhân khác.

Do đó, nhãn hiệu sẽ được bảo hộ nếu đáp ứng được các điều kiện chung quy định tại Điều 72 Luật Sở hữu trí tuệ 2005 sau đây:

- Là dấu hiệu nhìn thấy được dưới dạng chữ cái, từ ngữ, hình vẽ, hình ảnh, kể cả hình ba chiều hoặc sự kết hợp các yếu tố đó, được thể hiện bằng một hoặc nhiều mầu sắc;

- Có khả năng phân biệt hàng hoá, dịch vụ của chủ sở hữu nhãn hiệu với hàng hoá, dịch vụ của chủ thể khác.

Cụ thể, nhãn hiệu được coi là có khả năng phân biệt nếu được tạo thành từ một hay một số yếu tố dễ nhận biết, dễ ghi nhớ hoặc được tạo thành từ nhiều yếu tố kết hợp thành một tổng thể dễ nhận biết, dễ ghi nhớ và không phải là dấu hiệu thuộc các trường hợp quy định tại Khoản 2 Điều 74 Luật Sở hữu trí tuệ 2005 sau đây:

- Hình và hình học đơn giản, chữ số, chữ cái, chữ thuộc các ngôn ngữ không thông dụng;

- Dấu hiệu, biểu tượng quy ước, hình vẽ hoặc tên gọi thông thường của hàng hoá, dịch vụ bằng bất kỳ ngôn ngữ nào đã được sử dụng rộng rãi, nhiều người biết đến;

- Dấu hiệu chỉ các đặc tính mang tính mô tả hàng hoá, dịch vụ như: địa điểm, phương pháp sản xuất, chủng loại, chất lượng, thành phần, công dụng ...;

- Dấu hiệu mô tả hình thức pháp lý, lĩnh vực kinh doanh của chủ thể kinh doanh;

- Dấu hiệu chỉ nguồn gốc địa lý của hàng hoá, dịch vụ;

- Dấu hiệu trùng hoặc tương tự đến mức gây nhầm lẫn với nhãn hiệu của người khác cho hàng hoá, dịch vụ trùng hoặc tương tự;

- Dấu hiệu trùng hoặc tương tự đến mức gây nhầm lẫn với nhãn hiệu nổi tiếng của người khác đăng ký.

- Dấu hiệu trùng hoặc tương tự với tên thương mại, chỉ dẫn địa lý; trùng hoặc không khác biệt đáng kể với kiểu dáng công nghiệp đã được bảo hộ nếu việc sử dụng dấu hiệu đó có thể gây nhầm lẫn cho người tiêu dùng về nguồn gốc hàng hoá, dịch vụ.

2. Dấu hiệu không được bảo hộ với danh nghĩa là nhãn hiệu
Căn cứ Điều 73 Luật Sở hữu trí tuệ 2005, dấu hiệu sẽ không được bảo hộ dưới danh nghĩa nhãn hiệu nếu thuộc một trong các trường hợp sau:

- Trùng hoặc tương tự đến mức gây nhầm lẫn với hình quốc kỳ, quốc huy của các nước;

- Trùng hoặc tương tự đến mức gây nhầm lẫn với biểu tượng, cờ, huy hiệu, tên viết tắt, tên đầy đủ của cơ quan nhà nước, tổ chức về chính trị, xã hội, nghề nghiệp của Việt Nam và tổ chức quốc tế, nếu không được cơ quan, tổ chức đó cho phép;

- Trùng hoặc tương tự đến mức gây nhầm lẫn với tên thật, biệt hiệu, bút danh, hình ảnh của lãnh tụ, anh hùng dân tộc, danh nhân của Việt Nam, của nước ngoài;

- Trùng hoặc tương tự đến mức gây nhầm lẫn với dấu chứng nhận, dấu kiểm tra, dấu bảo hành của tổ chức quốc tế mà tổ chức đó có yêu cầu không được sử dụng;

- Dấu hiệu làm hiểu sai lệch, gây nhầm lẫn hoặc có tính chất lừa dối người tiêu dùng về các đặc tính của hàng hoá, dịch vụ (nguồn gốc xuất xứ, tính năng, công dụng, chất lượng, giá trị,...).

3. Có thể lấy tên người nổi tiếng để đăng ký nhãn hiệu không?
Người nộp đơn lấy tên người nổi tiếng để đăng ký nhãn hiệu có thể bị Cục Sở hữu trí tuệ từ chối Văn bằng bảo hộ nếu thuộc một trong các trường hợp sau:

Thứ nhất, tên người nổi tiếng được lấy để đăng ký nhãn hiệu trùng hoặc tương tự đến mức gây nhầm lẫn với tên thật, biệt hiệu, bút danh của lãnh tụ, anh hùng dân tộc, danh nhân của Việt Nam, của nước ngoài.

Bởi, khái niệm “người nổi tiếng” dù không được quy định trong bất kỳ văn bản pháp luật nào. Tuy nhiên, có thể hiểu: người nổi tiếng là người được công chúng biết đến và thừa nhận một cách rộng rãi trong một hoặc một số lĩnh vực nhất định. Do đó, người nổi tiếng cũng có thể là lãnh tụ, anh hùng dân tộc hay danh nhân.

Thứ hai, việc đăng ký nhãn hiệu bằng tên người nổi tiếng làm hiểu sai lệch, gây nhầm lẫn hoặc có tính chất lừa dối người tiêu dùng về các đặc tính của hàng hoá, dịch vụ.

Cụ thể, người tiêu dùng dễ dàng lầm tưởng rằng hàng hóa, dịch vụ mang nhãn hiệu chứa tên người nổi tiếng là do chính người nổi tiếng đó sản xuất hoặc cung cấp. Hơn nữa, người tiêu dùng có thể vì tin tưởng danh tiếng và uy tín của người nổi tiếng mà chọn mua, sử dụng hàng hóa, dịch vụ mang nhãn hiệu này.

Bên cạnh đó, nếu hàng hóa, dịch vụ không đảm bảo chất lượng sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến hình ảnh, danh tiếng, uy tín cá nhân của người nổi tiếng bị sử dụng tên để đăng ký nhãn hiệu.

Thứ ba, nhãn hiệu là tên người nổi tiếng không có khả năng phân biệt nếu thuộc trường hợp tên người nổi tiếng này đã được chủ thể khác đăng ký bảo hộ đối với tên thương mại hoặc nhãn hiệu trước đó (thường do chính người nổi tiếng đăng ký bảo hộ).

Căn cứ pháp lý:

Luật Sở hữu trí tuệ 2005.